Waarvoor leeft de mens?

Toen ik in Peru was en een paar dagen door de jungle trok, zag ik op de akkers ver van mij af dezelfde armoede die ik ook in steden als Lima en Cusco had gezien. Ik probeerde mij voor te stellen wat het was om zo'n leven te leiden, maar kon het niet. Ik begreep veel dingen van ze niet. Als ik over straat liep, was ik een rijke westerling en had ik helemaal niets gedaan om deze bevoorrechte positie te verkrijgen. Ergens verbaasde het mij nog dat ze mijn rijkdom niet gewoon van mij afpakten. Afgezien van mogelijke represailles (straffen), neem ik aan dat ze ervan weerhouden werden door een gevoel van rechtvaardigheid. Dat het beroven van mij een inbreuk zou zijn op mijn eigendomsrecht. Waarom ik nou zo'n eeuwigdurend eigendomsrecht zou hebben ontgaat mij. Dat wil niet zeggen dat de Peruanen er meer recht op hadden. Het hele concept van recht op eigendom is een sociaal construct.
Hoe arm de lokale bevolking ook was, toch moesten ze op de been gehouden worden door een gevoel van rechtvaardigheid. Dat het rechtvaardig was dat ik geld had en zij niet. En dus stelde ik mij de vraag: waarvoor leven deze mensen eigenlijk? Wat is belangrijk in hun leven? Wat zorgt ervoor dat zij dag in dag uit het weer op kunnen brengen om hun dagelijkse werkzaamheden uit te voeren?
Ik stelde deze vraag aan mijn gids. Het kostte wel enige moeite om een vraag van deze complexiteit in mijn gebrekkige Spaans aan hem over te brengen. Uiteindelijk moest ik voorbeelden geven: leven ze voor religie? leven ze voor familie? leven ze voor hun kinderen? Toen de gids het eindelijk begreep, antwoordde hij "Viven para sobrevivirse solo": ze leven enkel om te overleven. Het antwoord was tegelijkertijd zo dodelijk simpel als zo ontzettend waar. Als je aan de grond zit, heb je geen tijd om je met luxeproblemen als rechtvaardigheid bezig te houden. Het doorkomen van de dag is dan de eerste en enige prioriteit.
En toch. Is ons leven nou werkelijk zo verschillend? Zoals ik het ervaar, ben je elke dag toch weer met je eigen lokale korte-termijnproblemen bezig. Aan het uitdenken van een algemene strategie of doel in het leven kom je nauwelijks toe, zelfs al zou je dat willen. En dan moet je uiteindelijk de conclusie trekken dat ook wij voor hele simpele vraagstukken leven: het oplossen van onze dagelijkse beslommeringen en frustraties. Veel verder dan dat komen wij niet.