Als er iets is waar ik niet zo van gecharmeerd ben, is dat mensen hun eigen emotionele huishouding als standaard voor anderen gaan gebruiken. Ik geloof dat mensen best kunnen verschillen in wat ze ervaren, hoe ze daar mee omgaan en al helemaal hoe ze hun gehele emoties samen weten te smeden tot iets wat ze persoonlijkheid noemen. Een cross-cultureel boek wat ik nu aan het lezen ben (Shogun van James Clevell) laat een ander soort samenleving zien, waarin bijvoorbeeld met seksualiteit op een heel andere manier om wordt gegaan. Het is daar helemaal niet de hoeksteen van je identiteit (zoals we in het westen plachten te denken), het wordt eerder gezien als een onbelangrijk tijdverdrijf, dat nauwelijks een onderwerp van een serieus gesprek kan zijn. En ook al heb ik zelf een scriptie over seksualiteit geschreven: seks is op zichzelf niet zo heel interessant. Wat seks interessant maakt, is dat wij het tot centraal onderdeel van de menselijke individualiteit hebben gemaakt en vervolgens gedaan hebben of het allemaal enkel en alleen uit de menselijke natuur voortvloeit.
Maar terzake. Dit soort emotionele rechtlijnigheid bestaat er in veel varianten. Zo is er de variant dat mensen weigeren te erkennen dat ze op enig punt kunnen veranderen en gebruiken dat als excuus om verantwoordelijkheid voor al hun handelen te weigeren. Dat gebeurt onder frases als 'zo ben ik nu eenmaal'. Het is een soort houding die - zo heb ik mij laatst laten vertellen - ook met de leeftijd samenhangt. Het kan best zijn dat je zo bent, maar dan nog draag je ook verantwoordelijkheid. Je bent immers ten diepste verantwoordelijk voor wie je bent. Zo niet, dan is het onmogelijk om ooit ook maar voor iets verantwoordelijk te zijn. Degene die je voor iets verantwoordelijk voor iets wilt houden, is immers de persoon zelf. Als iemands handelen voortvloeit uit hoe hij ten diepste is, maakt hem dat niet minder verantwoordelijk, maar juist meer verantwoordelijk.
Een andere variant van dit soort emotionele terreur is het verheffen van de eigen ervaringen tot algemene wet. Er is niks mis met het uitgaan van de eigen ervaring als je om advies gevraagd wordt: er is per slot van rekening helemaal niks anders waar je uit van kunt gaan. Maar tussen borrelpraat, glossy magazines en goedbedoeld advies kan het gebeuren dat de eigen ervaring te snel als algemeen geldend wordt geaccepteerd. Dan krijg je abstracte algemene regels die leiden tot vastomlijnde idealen van liefde (zoals verliefdheid die aan de volgende criteria voldoet, je constant bij de ander moet willen zijn, die minimaal zo lang duurt en zich omzet in een diepe wederzijdse verbondenheid van blind vertrouwen), waarop geen variatie meer mogelijk is, omdat het geacht wordt universeel menselijk te zijn. En mocht je niet aan de criteria voldoen, 'dan was het blijkbaar geen liefde' en moet je je huidige relatie, ongeacht hoe goed die ook moge lijken verlaten, want 'hij/zij kan onmogelijk de ware zijn'. Gelukkig worden mensen meestal op een gegeven moment oud en wijs genoeg om te realiseren dat die idealen ook maar kortzichtige interpretaties zijn, die nauwelijks betekenis hebben buiten een handvol voorbeelden. En wie die perfectie nastreeft, kan er op rekenen enkel teleurgesteld te worden.
Nu kan het wel zo zijn dat een afwijking van algemeen geaccepteerde normen een indicatie kan zijn van dingen die verkeerd zijn. Maar meer dan een indicatie kan het ook niet zijn. Het menselijke geheel van emoties kan enkel op een case-by-case basis worden geanalyseerd. Het vereist praktische kennis en iets wat de Grieken het 'gevoel voor het moment' zouden noemen.
Laatste voorbeeld dan: toen ik the Satanic Verses van Salmon Rushdie voor het eerst las, had ik nog weinig praktische kennis van de liefde. In het verhaal ontstaat er op een gegeven moment een huwelijk dat ik maar moeilijk kon plaatsen in de heersende beelden van liefde. Op een gegeven moment realiseerde ik me echter dat het met deze beelden niet zo veel te maken had, omdat het niet een ideaal beschreef of een handboek voor de liefde probeerde te zijn. Het beschreef alleen een mogelijke liefdesgeschiedenis (die eigenlijk bijzonder weinig met liefde te maken had). De ironie is dat het volledig mislukte huwelijk precies voortkwam uit het feit dat beide partners via het huwelijk hun eigen levensgeschiedenis via hun eigen abstracte ideaal probeerden vorm te geven. Hij (geboren in India) wilde volledig erkend worden als normale Engelsman. Zij (uit de traditionele Engelse society) wilde ontsnappen aan de cultuur van haar ouders en ze shockeren met een man uit India. Ze dachten in elkaar de ideale partner gevonden te hebben, juist omdat ze hun zelfbedachte algemene regels zwaarder lieten wegen dan oog voor wat er werkelijk aan de hand was.
zondag 29 maart 2009
Vertrouwen op karma
Op advies van mijn goede vriend Arend lees ik nu het boek Shogun van James Clavell. Ik ben al over de helft, maar langzaam begin ik feeling voor de Japanse cultuur zoals hij daar wordt geportretteerd te krijgen. Ik probeer de mensen die ik goed ken voor te stellen in zo'n soort samenleving en ik zie in dat er eigenlijk geen enkele reden is waarom dat niet zou werken.
Natuurlijk zal ik niet zomaar bekeren tot de Japanse manier van leven. Er zijn veel dingen waar ik ver van af sta. De hele boeddhistische gedachte van zelfbeheersing staat op gespannen voet met mijn voorkeur voor het ecstatische. Het antwoord op emoties is voor mij niet 'geduld', maar erin mee gaan, ze werkelijk ervaren en dan toch ze op zo'n manier vorm te geven dat ze je manier van zijn tot voordeel doen.
Maar om één concept nog even eruit te lichten, ga ik door over karma. Natuurlijk geniet dat concept al enige bekendheid in het westen, maar ik denk dat het een zeer nuttig concept is. Karma is gewoon dingen accepteren die je niet kan veranderen, ze los laten en vertrouwen hebben in de toekomst. Het is 'pak die rust' en 'gotta have faith'. Het is nuttig, omdat je soms gewoon een 'leap of faith' moet maken en simpelweg erop moet vertrouwen dat het allemaal goed gaat komen, ook al is er geen rationele reden om dat aan te nemen. Je kunt immers niet de hele tijd in existentiële crisis verkeren.
In 'karma' kun je ook te ver gaan. Want het accepteren van dingen die je niet kunt veranderen, kent zijn grenzen als het gaat om dingen waar je wel degelijk invloed op had. Dat is slechts een afweging: hoe snel moet je op karma vertrouwen en hoe snel moet je jezelf verantwoordelijk houden. Over het algemeen geloof ik sterk in de tweede component, maar het kan nooit meer zijn dan een tijdelijke zege. Uiteindelijk zal iedereen een balans tussen beide elementen moeten vinden. En die keuze maken we elke dag opnieuw.
Natuurlijk zal ik niet zomaar bekeren tot de Japanse manier van leven. Er zijn veel dingen waar ik ver van af sta. De hele boeddhistische gedachte van zelfbeheersing staat op gespannen voet met mijn voorkeur voor het ecstatische. Het antwoord op emoties is voor mij niet 'geduld', maar erin mee gaan, ze werkelijk ervaren en dan toch ze op zo'n manier vorm te geven dat ze je manier van zijn tot voordeel doen.
Maar om één concept nog even eruit te lichten, ga ik door over karma. Natuurlijk geniet dat concept al enige bekendheid in het westen, maar ik denk dat het een zeer nuttig concept is. Karma is gewoon dingen accepteren die je niet kan veranderen, ze los laten en vertrouwen hebben in de toekomst. Het is 'pak die rust' en 'gotta have faith'. Het is nuttig, omdat je soms gewoon een 'leap of faith' moet maken en simpelweg erop moet vertrouwen dat het allemaal goed gaat komen, ook al is er geen rationele reden om dat aan te nemen. Je kunt immers niet de hele tijd in existentiële crisis verkeren.
In 'karma' kun je ook te ver gaan. Want het accepteren van dingen die je niet kunt veranderen, kent zijn grenzen als het gaat om dingen waar je wel degelijk invloed op had. Dat is slechts een afweging: hoe snel moet je op karma vertrouwen en hoe snel moet je jezelf verantwoordelijk houden. Over het algemeen geloof ik sterk in de tweede component, maar het kan nooit meer zijn dan een tijdelijke zege. Uiteindelijk zal iedereen een balans tussen beide elementen moeten vinden. En die keuze maken we elke dag opnieuw.
zaterdag 28 maart 2009
Feest, kado's en voorraadoverschotten
Gisteravond heb ik een feestje gegeven ter ere van mijn 25ste verjaardag en zoals vanouds was het weer een grandioos succes. Ik was even bang dat het grote gezelschap niet zou passen, maar 'gelukkig' lieten sommige mensen het - al dan niet ondersteund via sms - afweten. Met de mensen die er wel waren zijn we tot diep in de nacht doorgegaan en zelfs nog de stad in gegaan, maar eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik vrij snel daarna doodop was.
Op de korte termijn heeft mijn feestje echter nog wat andere consequenties. Ten eerste is er de voorraad drank en hapjes die niet opgegaan is. Zo zijn er dingen die niet zo lang houdbaar zijn, zoals vers fruit, maar gelukkig is daarvan het meeste opgegaan. Ik moet de komende tijd wat vaker met limoenen en citroenen koken, maar voor de rest komt alles goed.
Dan is er nog de drankvoorraad. Wat betreft bier, wijn en fris is dat niet zo'n probleem (dat komt wel een keer op), maar voor de sterke drank geldt dat er buiten feestjes eigenlijk niet echt een gelegenheid is om het gezellig te gaan opdrinken. Tegen de tijd dat er weer een nieuw feestje voor de deur staat, heb ik toch altijd de neiging nieuwe sterke drank aan te schaffen, vooral ook omdat je toch wel weer net wat andere cocktails wilt dan de vorige keer.
Verder zwelt de voorraad ook aan doordat mensen op het feestje drank kado gaan geven. Nu ben ik natuurlijk altijd blij met kado-tjes, maar ik zou niet weten wanneer dat op zou moeten. Wat ik nodig heb, is wat beter voorraadmanagement.
Tot slot nog over de andere kado'tjes. Ik ben zeer blij met de verschillende boeken en spellen die ik gekregen heb en ook prullaria zoals de artistieke puzzel van Arjen en het spagettidoseermechanisme van Herke. Bedankt allemaal.
Op de korte termijn heeft mijn feestje echter nog wat andere consequenties. Ten eerste is er de voorraad drank en hapjes die niet opgegaan is. Zo zijn er dingen die niet zo lang houdbaar zijn, zoals vers fruit, maar gelukkig is daarvan het meeste opgegaan. Ik moet de komende tijd wat vaker met limoenen en citroenen koken, maar voor de rest komt alles goed.
Dan is er nog de drankvoorraad. Wat betreft bier, wijn en fris is dat niet zo'n probleem (dat komt wel een keer op), maar voor de sterke drank geldt dat er buiten feestjes eigenlijk niet echt een gelegenheid is om het gezellig te gaan opdrinken. Tegen de tijd dat er weer een nieuw feestje voor de deur staat, heb ik toch altijd de neiging nieuwe sterke drank aan te schaffen, vooral ook omdat je toch wel weer net wat andere cocktails wilt dan de vorige keer.
Verder zwelt de voorraad ook aan doordat mensen op het feestje drank kado gaan geven. Nu ben ik natuurlijk altijd blij met kado-tjes, maar ik zou niet weten wanneer dat op zou moeten. Wat ik nodig heb, is wat beter voorraadmanagement.
Tot slot nog over de andere kado'tjes. Ik ben zeer blij met de verschillende boeken en spellen die ik gekregen heb en ook prullaria zoals de artistieke puzzel van Arjen en het spagettidoseermechanisme van Herke. Bedankt allemaal.
dinsdag 24 maart 2009
Een avond niks te doen
Ik leef mijn leven meestal met een gevoel van urgentie en het gevoel dat ik elk moment van mijn tijd nuttig zou moeten besteden. Ik kan niet zo goed tegen leemtes in mijn agenda, ik houd van een druk schema. Maar ondanks dit alles komt het wel eens een enkele keer voor dat ik alleen zonder plannen thuis zit. Sommige mensen genieten daarvan, ik niet. Ik wou dat ik gewoon de rust kon pakken (zoals Stefan altijd zei) en van het niets moeten kon genieten.
Aan de andere kant denk ik dat mijn levenslust ook iets is wat mij onderscheidt. Ik zou liever ook op een lege avond onrustig en ietwat gepiekeerd worden dan dat ik mij gedwee zou neerleggen bij alle beperkingen die nou eenmaal bij het bestaan horen. Het feit dat ik niet tegen rustige saaie avonden kan, komt juist voort uit mijn ontomelijke energie om routines en sleur uit te dagen.
Ik ga vanavond maar wat huishoudelijke dingetjes doen, die toch moeten gebeuren. En daarna moet ik toch echt iets enigszins nuttigs gaan doen. Ik merk immers van mijzelf dat als ik tussen twee werkdagen door niet even iets heel anders doe, waardoor mijn hoofd weer even helemaal leeg raakt, ik de volgende dag er niet meer vol voor kan gaan.
Dus wat ik ga doen, is een boek lezen. Hoewel ik literatuur waardeer, heb ik er vaak het geduld niet voor. Zo ben ik nu al een tijd lang vastgelopen in het boek 'Shogun', mij aangeraden door mijn goede vriend Arend. Ik ga toch maar weer even een poging wagen om dit weer op te pikken. Het zorgt er misschien voor dat ik vanavond zelf geen spannende avonturen mee zal maken, maar ik zal proberen op te gaan in de fictieve avonturen van anderen, heel lang geleden in een land hier ver vandaan.
Aan de andere kant denk ik dat mijn levenslust ook iets is wat mij onderscheidt. Ik zou liever ook op een lege avond onrustig en ietwat gepiekeerd worden dan dat ik mij gedwee zou neerleggen bij alle beperkingen die nou eenmaal bij het bestaan horen. Het feit dat ik niet tegen rustige saaie avonden kan, komt juist voort uit mijn ontomelijke energie om routines en sleur uit te dagen.
Ik ga vanavond maar wat huishoudelijke dingetjes doen, die toch moeten gebeuren. En daarna moet ik toch echt iets enigszins nuttigs gaan doen. Ik merk immers van mijzelf dat als ik tussen twee werkdagen door niet even iets heel anders doe, waardoor mijn hoofd weer even helemaal leeg raakt, ik de volgende dag er niet meer vol voor kan gaan.
Dus wat ik ga doen, is een boek lezen. Hoewel ik literatuur waardeer, heb ik er vaak het geduld niet voor. Zo ben ik nu al een tijd lang vastgelopen in het boek 'Shogun', mij aangeraden door mijn goede vriend Arend. Ik ga toch maar weer even een poging wagen om dit weer op te pikken. Het zorgt er misschien voor dat ik vanavond zelf geen spannende avonturen mee zal maken, maar ik zal proberen op te gaan in de fictieve avonturen van anderen, heel lang geleden in een land hier ver vandaan.
zondag 22 maart 2009
Soorten debaters, soorten stijlen
Omdat het enigszins lijkt te werken, nu mijn eerste berichtje op mijn eigen blogsite. Ik ben nog niet zeker of het wel een waardige opening is, maar dat zal spoedig blijken.
Ik heb gisteren bedacht dat er toch wel een bijzonder verschil te zien is tussen de stijl die bepaalde debaters hanteren. En dan gebruik ik voornamelijk mijn eigen Rotterdamse debatvereniging EDS als referentiepunt, omdat ik die mensen nou eenmaal het beste ken. Zo is er de oeroude EDS-stijl: die is gefocust en doelmatig. Strategische keuzes worden niet geschuwd en het winnen van het debat met zo min mogelijk kunstgrepen is de inzet. De verantwoordelijkheid voor een mooi debat ligt dan volledig bij de stelling, de debater zelf voelt er geen enkele verantwoordelijkheid voor. Als het even kan, wil zo'n debater terugvallen op algemene structuren, die hij goed kent, om zijn kans op zege zo groot mogelijk te maken. Voor mezelf kan ik zeggen dat ik niet ben gaan debateren, omdat ik debateren op zichzelf nou zo interessant vond. En wat deze stijl doet is het debat tot een soort resultaatvoetbal zonder opsmuk maken. De stijl mag doelmatig zijn, het is niet de soort stijl die ik zou ambiëren.
De net iets recentere retorische EDS-stijl ligt mij dan al nader aan het hart. Deze valt te typeren als strategisch, retorisch en contra-intuïtief. Volgens deze stijl is de debater juist aan niets gebonden en moet hij constructies maken 'out of thin air'. Hij prikkelt daarbij de jury door iets verrassends te doen, of beter gezegd: te doen alsof hij iets verrassends doet. De kracht van deze stijl zit hem vooral in dat hij niet uitgaat van vaste vooronderstellingen, maar juist wil afwijken van deze vooronderstellingen, deze in twijfel te trekken, waarbij de pijnpunten met retoriek gemaskeerd worden. Daarbij moet niet uit het oog verloren worden dat deze stijl gewoon voortborduurt op de oeroude EDS-stijl in het feit dat vrijwel alles wat gedaan wordt enkel strategische motivaties kent.
Deze stijl is inmiddels uitgemond in twee nieuwe stijlen. De eerste en meest dominante daarvan is de economische EDS-stijl. Ik noem het zo, omdat er vooral veel gepraat wordt over 'incentives' en hyperindividuele analyses. De grondlegger van de retorische EDS-stijl was een socioloog en daardoor was hij bevrijd van alle economische aannames en was hij juist in staat naar onze vooronderstellingen te kijken als een veranderlijk en bespeelbaar sociaal construct. De economische EDS-stijl zwakt de excessen van de retorische stijl wat af en valt veel vaker terug op het economische individu dat naar nutsmaximalisatie streeft. De economische debater zegt abstractie te schuwen, terwijl zijn hele betoog vaak gebaseerd op één abstracte ideaal situatie met daar middenin het meest abstracte en niet-reële begrip van allemaal: het individu.
De andere EDS-stijl is de recalcitrante stijl en het mag gezien mijn karakter niet verwonderlijk zijn dat ik hier het meest mee heb. De stijl waardeert verzet tegen gevestigde aannames (ook wanneer dat niet altijd strategisch is), ziet geen van de rechten/plichten/bouwstenen van onze samenleving als onaantastbaar of fundamenteel en is niet bang radicale keuzes te maken. Ik heb één keer met zo'n debater naar een toernooi mogen gaan en het was geweldig. Enigszins jammer was wel dat wij elkaar versterkten in onze morele verontwaardiging en sociaal-culturele analyses, waardoor we misschien wat excessief werden. Maar goed, je debateert toch voor je lol en winnen is bijzaak.
Tenminste, zo zou het moeten.
Ik heb gisteren bedacht dat er toch wel een bijzonder verschil te zien is tussen de stijl die bepaalde debaters hanteren. En dan gebruik ik voornamelijk mijn eigen Rotterdamse debatvereniging EDS als referentiepunt, omdat ik die mensen nou eenmaal het beste ken. Zo is er de oeroude EDS-stijl: die is gefocust en doelmatig. Strategische keuzes worden niet geschuwd en het winnen van het debat met zo min mogelijk kunstgrepen is de inzet. De verantwoordelijkheid voor een mooi debat ligt dan volledig bij de stelling, de debater zelf voelt er geen enkele verantwoordelijkheid voor. Als het even kan, wil zo'n debater terugvallen op algemene structuren, die hij goed kent, om zijn kans op zege zo groot mogelijk te maken. Voor mezelf kan ik zeggen dat ik niet ben gaan debateren, omdat ik debateren op zichzelf nou zo interessant vond. En wat deze stijl doet is het debat tot een soort resultaatvoetbal zonder opsmuk maken. De stijl mag doelmatig zijn, het is niet de soort stijl die ik zou ambiëren.
De net iets recentere retorische EDS-stijl ligt mij dan al nader aan het hart. Deze valt te typeren als strategisch, retorisch en contra-intuïtief. Volgens deze stijl is de debater juist aan niets gebonden en moet hij constructies maken 'out of thin air'. Hij prikkelt daarbij de jury door iets verrassends te doen, of beter gezegd: te doen alsof hij iets verrassends doet. De kracht van deze stijl zit hem vooral in dat hij niet uitgaat van vaste vooronderstellingen, maar juist wil afwijken van deze vooronderstellingen, deze in twijfel te trekken, waarbij de pijnpunten met retoriek gemaskeerd worden. Daarbij moet niet uit het oog verloren worden dat deze stijl gewoon voortborduurt op de oeroude EDS-stijl in het feit dat vrijwel alles wat gedaan wordt enkel strategische motivaties kent.
Deze stijl is inmiddels uitgemond in twee nieuwe stijlen. De eerste en meest dominante daarvan is de economische EDS-stijl. Ik noem het zo, omdat er vooral veel gepraat wordt over 'incentives' en hyperindividuele analyses. De grondlegger van de retorische EDS-stijl was een socioloog en daardoor was hij bevrijd van alle economische aannames en was hij juist in staat naar onze vooronderstellingen te kijken als een veranderlijk en bespeelbaar sociaal construct. De economische EDS-stijl zwakt de excessen van de retorische stijl wat af en valt veel vaker terug op het economische individu dat naar nutsmaximalisatie streeft. De economische debater zegt abstractie te schuwen, terwijl zijn hele betoog vaak gebaseerd op één abstracte ideaal situatie met daar middenin het meest abstracte en niet-reële begrip van allemaal: het individu.
De andere EDS-stijl is de recalcitrante stijl en het mag gezien mijn karakter niet verwonderlijk zijn dat ik hier het meest mee heb. De stijl waardeert verzet tegen gevestigde aannames (ook wanneer dat niet altijd strategisch is), ziet geen van de rechten/plichten/bouwstenen van onze samenleving als onaantastbaar of fundamenteel en is niet bang radicale keuzes te maken. Ik heb één keer met zo'n debater naar een toernooi mogen gaan en het was geweldig. Enigszins jammer was wel dat wij elkaar versterkten in onze morele verontwaardiging en sociaal-culturele analyses, waardoor we misschien wat excessief werden. Maar goed, je debateert toch voor je lol en winnen is bijzaak.
Tenminste, zo zou het moeten.
Opening van mijn blogsite
Hallo allemaal,
Bij deze heb ik mijn eigen blogsite geopend. Tijdens mijn wereldreis blogte ik al en ook op hyves heb ik af en toe wat achtergelaten. Het lijkt daarom onverstandige versnippering om weer op de zoveelste plek een blog te openen. Maar ik heb de hoop erin dat ik via gadgets en technische trucjes het zo geregeld kan krijgen dat alles automatisch met elkaar gelinkt wordt. In principe moet dat technisch mogelijk zijn, maar helaas is het mij nog niet gelukt.
Vooralsnog geef ik daarom nog niet veel bekendheid aan het bestaan van deze site. De kans is daarom groot dat als je dit leest, je ergens in de oude archieven zit te zoeken, of dat het allemaal mislukt is en het blog dood is. De tijd zal het leren.
Leendert
Bij deze heb ik mijn eigen blogsite geopend. Tijdens mijn wereldreis blogte ik al en ook op hyves heb ik af en toe wat achtergelaten. Het lijkt daarom onverstandige versnippering om weer op de zoveelste plek een blog te openen. Maar ik heb de hoop erin dat ik via gadgets en technische trucjes het zo geregeld kan krijgen dat alles automatisch met elkaar gelinkt wordt. In principe moet dat technisch mogelijk zijn, maar helaas is het mij nog niet gelukt.
Vooralsnog geef ik daarom nog niet veel bekendheid aan het bestaan van deze site. De kans is daarom groot dat als je dit leest, je ergens in de oude archieven zit te zoeken, of dat het allemaal mislukt is en het blog dood is. De tijd zal het leren.
Leendert
Abonneren op:
Posts (Atom)
