Leeftijd en levenservaring

Soms praten mensen in termen van levenservaring. Ik sprak zo laatst iemand die dat deed. Zij kende bijvoorbeeld iemand van een jaar of 16, die ondanks zijn geringe leeftijd toch heel wijs en volwassen was, meer nog dan ikzelf.
Los van het feit dat ik het tamelijk ongepast vindt om mij op die manier met iemand te vergelijken, als je mij nog maar net kent, lijkt me een dergelijke claim bijzonder moeilijk te verdedigen. Ik ken de persoon in kwestie niet en het kan best zijn dat hij aardig wat heeft meegemaakt en behoorlijk volwassen in het leven staat voor zijn leeftijd. Ik heb zelf vaak genoeg mensen tegen gekomen die een stuk jonger dan ik waren, waarvan ik dacht: 'Wow, je hebt het eigenlijk best goed uitgevogeld voor je leeftijd. Zo ver was ik nog niet toen ik zo oud als jou was.'
Ik ben eigenlijk nog nooit iemand tegengekomen, die een stuk jonger dan ik was en waarvan ik dacht dat ik daar veel van kon leren over hoe in het leven te staan. Zulke mensen kom ik gewoon zelden tegen en nog nooit was zo iemand jonger dan ik. Dat kan aan mijn eigen arrogantie liggen. Of aan mijn onkunde om dit soort eigenschappen in andere mensen te herkennen. Maar ik denk dat er iets anders speelt.
Ik ben de beroerdste niet en probeer me iemand voor te stellen die op zijn zestiende al wijzer is dan ikzelf. Waar zou hij die kennis opgedaan moeten hebben. Hij kan dat niet allemaal uit eigen ervaring putten, dus hij zou zich dan op basis van verhalen van anderen, mogelijk zelfs boeken, in combinatie met zijn inlevingsvermogen een beeld van de situaties van anderen moeten vormen. Op basis daarvan zou hij een beeld kunnen hebben gekregen over hoe de wereld in elkaar zat.
Heel verwonderlijk is dat niet. Toen ik een jaar of 16 was, dacht ik ook te weten hoe de wereld ongeveer in elkaar zat. Later bleek dat ik eigenlijk bijzonder weinig wist. Het bleek ook dat de dingen die ik dacht te weten vaak niet waar waren. Ik heb die wijsheid niet opgedaan doordat ik elders een tegenstrijdige visie las. Ik heb aan de lijve moeten ondervinden dat mijn wereldvisie tekort schoot en uit bittere noodzaak heb ik hem moeten bijstellen. Die morele stress, dat gebrek aan houvast, is niet op basis van geleerde wijsheden te simuleren. Tot op zekere hoogte kunnen verhalen van derden (zoals vrienden) hetzelfde bereiken, maar dan alleen als je oprechte betrokkenheid bij die persoon voelt en niet wanneer je het als een curiositeit beschouwt.
Ik heb het gevoel dat ik zeker iets geleerd heb over de afgelopen jaren. Wat dat precies is, is niet in een paar woorden te vatten, maar het valt zeker niet onder 'levenservaring'. De term 'levenservaring' suggereert dat er sprake is van een natuurlijke ontwikkeling die voor iedereen hetzelfde is. Alsof je de hoeveelheid levenservaring zou kunnen meten en iedereen op een universele schaal zou kunnen zetten. Het is eigenlijk een best vieze term. Voor mij geef je gevoelsmatig met het gebruik van het woord al aan dat je die 'levenservaring' dus niet bezit.