Ik ben ervan overtuigd dat een mens bijna alles kan geloven. Dus toen ik een paar maanden geleden begon aan '120 dagen Sodom' van markies de Sade, nam ik mij stellig voor om het met een openheid van geest te benaderen. '120 dagen Sodom' is niet het eerste de beste boek. Het staat bekend als het meest walgelijke boek wat ooit geschreven is. De grootste perversiteiten en misdaden komen erin voor. Dat alles wordt koeltjes beschreven zonder enig moreel oordeel, nee, eerder met een lichte bewondering voor al deze misdaden. De helden van het verhaal voelen alleen maar opwinding over de morele verwerpelijkheid van hun daden.
Ik nam met het lezen van dit boek bewust een risico. Ik liet een verschrikkelijk gedachtegoed mijn geest binnen en besloot het vrij van morele oordelen proberen te begrijpen. Daarmee accepteerde ik de kans dat het boek ook mij zou veranderen. Ik zou markies de Sade ook in staat stellen mij moreel zou perverteren.
Al vrij snel nadat ik het boek gekocht had, speelden zulke gedachtes door mijn hoofd. Een vriend van mij vond het wat overdreven. Volgens hem zou het helemaal niet mogelijk zijn om door zo'n boekje je morele gedachtes te laten veranderen. Zo oud als ik was, zouden die toch allang gevormd zijn.
Inmiddels heb ik het boek uitgelezen. Het zou heel goed het meest walgelijke boek wat ooit geschreven is, kunnen zijn. Ik ben in staat geweest om het van voor tot achter te lezen zonder mij echt moreel verontwaardigd te voelen. Maar heeft het boek mij nou veranderd? Is het markies de Sade gelukt mij te perverteren? Ik vrees eigenlijk van niet. En dat ligt niet zo zeer aan dat ik volledig vastgeroest ben in mijn oude moraal. Als dat het geval zou zijn, zou ik me toch wel wat afkeer gevoeld moeten hebben.
Neem nu de volgende (zeldzame) passage die tussen de gruweldaden door een korte filosofische bespiegeling laat zien. Het onderwerp is een man die ter dood veroordeelde vrouwen in ruil voor bepaalde (niet echt frisse) diensten belooft vrij te laten. Hij breekt echter steevast zijn belofte, zodat de vrouwen alsnog sterven. De man in kwestie ontleent uit deze misdaden grootse lust. Curval, één van de hoofdpersonen van het verhaal, heeft grote bewondering voor deze man.
'That's a man I admire immensely. He has the perfect philosophy with regard to pleasure-taking; for why should any man, already restricted in all amusements, in all his faculties, further narrow the scope of his experiences due to prejudice? To categorize murder as a crime, for example, is to deny oneself a thousand different ecstaties, a thousand ways of killing, each more rewarding than the next; what nonsense. What the Devil difference can it make to Nature, who each year slaughters millions through disease and famine, if one man removes another five, ten, twenty souls from the planet? Conquerors, tyrants, kings - do they inhibit their achievements by adhering to such an absurd law? On the contrary, the desire to kill is without doubt the strongest imperative which Nature imprints upon our brains from birth, and relates directly to our very survival. But patience; I shall surely find a more opportune moment to expound these ideas; suffice to say that this is an area I have studied intensely, and I hope to convince you, as I am convinced, that all the impulses we follow in serving our true natures are neither good nor evil, neither right nor wrong, but merely the actions and reactions of forces set randomly adrift in this universe, that occasionally crash and collide.'
Dit lijkt misschien satirisch bedoeld, maar volgens mij meent markies de Sade dit bloedserieus. En ik kan me iets bij zijn bedoeling voorstellen. Maar volgen kan ik hem niet. Na het lezen van het boek kon ik alleen maar denken: ja, je kunt op die manier in het leven staan. Maar dan moet je het wel willen. Mij spreekt het totaal niet aan. Misschien ben ik daar toch te bekrompen voor. Maar misschien is bekrompenheid helemaal niet zo'n heel slechte eigenschap.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten